Ιστορία

Προϊστορία

Στην Ισπανία έχουμε τις πρωιμότερες απεικονίσεις συλλογής μελιού μέχρι τώρα και βρίσκονται σε μεσολιθικές σπηλαιογραφίες την 6η χιλιετία π.Χ., δείχνοντας ανθρώπους σε θέσεις συλλογής μελιού, ενώ γύρω τους πετούν μέλισσες. Στον ελληνικό χώρο το πιο παλιό εύρημα είναι από το Σέσκλο της Θεσσαλίας, με σκεύος πιθανά για κάπνισμα των μελισσών στην τελική νεολιθική περίοδο (4500 - 3300 π.Χ.).

Μυθολογία

Στην ελληνική μυθολογία, η μέλισσα και άμεσα ή έμμεσα το μέλι, κατέχουν σημαντική θέση. Είναι άλλωστε γνωστό ότι οι νύμφες Αμάλθεια και Μέλισσα τάιζαν το Δία με γάλα και μέλι. Ο Δίας αγάπησε το μέλι και μάλιστα ένα από τα ονόματά του είναι «Μελιττεύς», προς τιμήν της τροφού του, Μέλισσας. Έτσι, το μέλι θεωρούνταν θεϊκή τροφή «θνητών και αθανάτων», που χάριζε αθανασία και δύναμη.

Αρχαιότητα

Στο μεσογειακό χώρο, την περίοδο αυτή, γίνεται φανερό ότι το μέλι εκτός από τρόφιμο σαν αυτούσιο υλικό, είχε περίοπτη θέση στη λατρεία, στην κατασκευή φαρμάκων, αλοιφών, αρωμάτων, ποτών και αφεψημάτων, ενώ αρχίζει δειλά η εμπορία του από χώρα σε χώρα.

Στη Μεσοποταμία, σε έναν τόπο που άνθισαν οι πρώτες οργανωμένες κοινωνίες, έχουμε τις πρώτες καταγραφές (2700 π.Χ.) για τη φαρμακευτική και διατροφική αξία του μελιού.
Στην αρχαία Αίγυπτο, είναι γνωστά τα πρωϊμότερα στοιχεία για την ύπαρξη συστηματικής μελισσοκομίας και μάλιστα σε "συστάδες" πολλών κυλινδρικών πήλινων κυψελών.
Στην αρχαία Ελλάδα η μέλισσα, το μέλι και το κερί κατείχαν περίοπτη θέση σε όλες τις κοινωνικές τάξεις και ομάδες. Από τις πινακίδες Γραμμικής γραφής Β της Κνωσού, των Μυκηνών και της Πύλου αντλούμε πολύτιμες πληροφορίες για τη διακίνηση μελιού, χωρίς όμως να αναφέρονται στοιχεία για συστηματική μελισσοκομία. Στην καθημερινή ζωή στην αρχαία Ελλάδα, το μέλι καταναλωνόταν αυτούσιο στη μαγειρική ή σε παρασκευάσματα με άλλα τρόφιμα.

Έχουμε πληροφορίες παρασκευής και χρήσης για τα:

Μηλόμελο. Μήλα διατηρημένα σε μέλι καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου. Το μέλι αποκτούσε τη χαρακτηριστική οσμή των μήλων. Την ίδια συνταγή παραλλάσανε και με άλλα φρούτα.

Μελίκρατο. Μέλι με γάλα. Τροφή των παιδιών.

Οξύμελο. Μέλι με ξύδι. Για την αντιμετώπιση του πυρετού.

Υδρόμελο. Ηδύποτο που προκύπτει από αλκοολική ζύμωση του μελιού. Παρασκευάζεται και στις μέρες μας.

Οινόμελο. Μέλι με κρασί. Αναφέρεται ότι ο Δημόκριτος έζησε μέχρι τα βαθιά γεράματα γιατί κατανάλωνε οινόμελο με άρτο.